پایان استراحت یک‌ساله درختان نارنج‌؛ شکوفه‌ها به یغما می‌روند

استراحت درختان نارنج و در امان ماندن آن‌ها از ضربات چوب و لگد برخی شهروندان همزمان با موسم شکوفه‌دهی به پایان رسید و کاهش رعایت شیوه‌نامه‌های کرونایی برخی مردم را پس از یک‌سال، بار دیگر به فکر جمع‌آوری شکوفه‌های نارنج انداخت.

نامهربانی شهروندان و تکاندن و ضربه‌زدن درخت‌های نارنج برای جمع‌آوری شکوفه‌های بهاری، اتفاق همه ساله کوچه باغ‌ها و پیاده‌روهای گرگان است اما بهار پارسال و همزمان با اوج گیری موج اول کرونا و خانه‌نشینی مردم، این درختان شب و روزهای آرامی را پشت سرگذاشتند و در سایه همین آرامش، بوی بهار نارنج در کوی و برزن این شهر پراکنده شد.

ضربه زدن و تکاندن درختان نارنج، تصویر تکراری شب و روزهای فصل بهار گرگان و دیگر شهرهای شمالی است که در آن عده ای با پهن کردن پارچه ای بزرگ در زیر درخت، اقدام به پرتاب کردن سنگ و چوب و ضربه زدن به درختان برای ریختن شکوفه ها و جمع آوری آن می کنند.

سم پاشی متعدد کوچه و خیابان توسط شهرداری و گروه های جهادی در سال گذشته سبب شد گرایش مردم برای برداشت این شکوفه ها و یا خریداری آن از دست فروش ها و دوره گردها کاهش یابد و به همین سبب انگیزه برای کسب درآمد از شکوفه درختان نارنج به حداقل رسید که در چند دهه اخیر کم سابقه بود .

کاهش سطح رعایت شیوه نامه های بهداشتی، ساده انگاری کرونا و قطع سمپاشی کوچه و خیابان توسط شهرداری و گروه های جهادی به دلیل تاثیر اندک آن در مهار ویروس، بار دیگر حمله به درختان نارنج خیابان و کوچه های گرگان را آغاز کرد و ماه عسل یک ساله این درختان را به پایان رساند.

عطر بوی بهار نارنج مشام رهگذران را نوازش می دهد اما نامهربانی برخی شهروندان با این تحفه خوش رنگ بهاری ادامه دارد و تعداد افرادی که با نردبان های فلزی کوچک و بزرگ به چیدن بهار نارنج از درختان مشغول هستند روز به روز در حال افزایش است.

یک زن میانسال گرگانی که در حال کندن شکوفه های نارنج است به خبرنگار ایرنا گفت : اگر این گلبرگ ها چیده نشوند چند روز دیگر روی زمین افتاده و از بین می روند که ما قبل از جدا شدن شکوفه از درخت، آن را چیده و استفاده می کنیم.

مرضیه عارفی اظهار داشت: استفاده از این بهار نارنج ها یکی از راه های کسب درآمد من در فصل بهار است که استقبال از خرید آن در بازار برای درست کردن مربای بهار نارنج و یا گرفتن اسانس، بخشی از هزینه زیاد زندگی من و فرزاندنم را تامین می کند.

او که خود را سرپرست خانوار معرفی می کند معتقد است: چیدن بهار نارنج اگر بدون واردکردن ضربه به درخت باشد، آسیبی به همراه ندارد.

یکی دیگر از زنان گرگانی گفت : مادر بزرگم می گفت که که عرق (اسانس) بهار نارنج از بین برنده ترشحات سینوس‌ها و دستگاه تنفس است و به دلیل مشکل تنفسی همیشه از عرق بهار نارنج برای درمان این بیماری استفاده می کنم.

اکرم یحیی زاده افزود: قیمت شکوفه های بهار نارنج در بازار به کیلویی ۶۰ هزار تومان رسیده که فراوانی درختان در کنار آسان بودن راه جمع آوری بهار نارنج، خیلی از شهروندان را به سمت درآمدزایی از راه فروش گلبرگ نارنج کشانده است.

وی بیان کرد: برخی افراد از بیم اعتراض دیگر شهروندان، شبانه به جمع آوری بهار نارنج می پردازند که به دلیل خلوتی خیابان و عجله برای پایان کار خود، از هیچ کاری از جمله لگد زدن و حتی قطع کردن شاخه های بالای درختان دریغ نمی کنند.

او گفت: در این شب ها، بادهای شدیدی در گرگان می وزد که من و اعضای خانواده ام با استفاده از این فرصت، با پهن کردن چادر و ملحفه زیر درختان نارنج از شکوفه های ریخته شده توسط باد استفاده می کنیم.

امیرعباس سنکروجی از کارشناسان باغبانی به خبرنگار ایرنا گفت : شکوفه دهی درخت نارنج به طور معمول در اولین روزهای فصل بهار آغاز می شود و از اواسط این فصل گل های بهار نارنج برای استفاده های مختلف برداشت می شود.

وی ادامه داد : برداشت شکوفه های بهار نارنج با استفاده از سنگ و چوب و یا شکستن شاخه ها در سالهای گذشته به عادتی مرسوم و غلط در بخشی از اهالی شهر تبدیل شده بود که لطمات بسیاری به درختان وارد می کند.

سنکروجی گفت : طمع انسانی از کسب درآمد بیشتر باعث شده برخی افراد منتظر افتادن طبیعی گلبرگ از درخت نباشند و برای رسیدن به پول بیشتر با زدن ضربات متعدد به تنه درخت مردم و رهگذران را از این شمیم بهشتی محروم کنند.

وی گفت: برداشت زود هنگام و روش اشتباه جمع آوری این شکوفه ها بر گرده افشانی سایر فضای سبز شهری نیز اثر گذار است چرا که مانایی شکوفه ها بر جمعیت حشرات و زنبورهای منطقه می افزاید و در نتیجه احتمال گرده‌افشانی در سایر بوته ها و درختچه های پیرامونی محلات بیشتر می شود.

سنکروجی گفت: درختان نارنج تا حدودی مقاومت زیادی دارند اما ترمیم سرشاخه های شکسته و پوست کنده شده تنه زمان‌بر است و بر عملکرد گل‌دهی سال آینده درخت نارنج اثر گذار است.

رییس سازمان سیما منظر و فضای سبز شهری گرگان هم با گلایه از آغاز هجوم به درختان نارنج گرگان از شهروندان خواست در صورت تصمیم برای چیدن بهار نارنج لااقل از شکستن تنه درختان خودداری کنند.

یحیی ستوده نیا گفت : از ابتدای گلدهی درختان نارنج تاکنون روزانه گزارش زیادی از شکستن شاخه ها و یا کندن پوست این درختان گزارش می شود که امیدواریم با توجه به گل‌دهی فراوان درختان و احتمال تلاش برای جمع‌آوری گلبرگ بیشتر، آسیب بیشتری به درختان نارنج وارد نشود.

وی افزود: درختان آسیب دیده مقاومت کمتری نسبت به انواع عوامل بیماری دارند و احتمال خشک شدن آنها افزایش می یابد .

ستوده نیا افزود : بهره مندی صحیح از فضای سبز و درختان شهر نیازمند فرهنگ سازی است و نمی شود برای هر درخت یک مامور استخدام کرد.

روح الله رستمی کارشناس محیط زیست شهری نیز گفت: رایحه بهار نارنج حق مردم گرگان است و باید مدت زمان بیشتری در شهر بماند.

وی افزود: مراقبت و حفاظت از درختان علاوه بر آنکه طبق اصل ۵۰ قانون اساسی، وظیفه همگانی محسوب می شود، در آموزه های دینی هم تاکید شده که در این راستا آسیب زدن به درختان نارنج هم به دور از فرهنگ و قانون بوده و با دستورات دینی منافات دارد.

اجرای برنامه های فرهنگی در بیان ویژگی های مثبت باقی ماندن بهارنارنج ها بر روی درختان، بیان عوارض ناشی از وارد کردن ضربات چوب و سنگ و لگد به درختان و نازیبا شدن چهره شهر ناشی از این گونه رفتارهای ناپسند، از جمله راهکارهای فرهنگی برای کاهش این آسیب ها است.

گرگان بیش از ۳۰ هزار درخت نارنج در کوچه و خیابان ها و معابر دارد.

شکوفه های بهاری