کشاورزان پرس / در شرایطی که با کمبود کالاهای اساسی در کشور ،تورم و مشکلات اقتصادی مواجه هستیم شرایط تولید در کشور را چگونه ارزیابی میکنید و تحلیل شما از وضعیت موجود چیست؟

بررسی های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که در سالهای اخیر، علی رغم اختصاص ارز 4200 تومانی به واردات کالاهای اساسی، شاهد افزایش چشمگیر قیمت و در نتیجه، کاهش قابل توجه مصرف این کالاها در داخل کشور بوده ایم (مثلا مصرف گوشت گوسفند در این دوره زمانی حدود 30 درصد کاهش یافته است)، اتفاقی که نشان دهنده فشار قابل توجه وارد شده به زندگی عموم مردم به خاطر تورم بوده است.

تامین سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی همواره یکی از بنیادی ترین نیازهای تولید بوده و هست. موضوعی که بویژه در شرایط سخت و حساس فعلی که بشدت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده باید در اولویت برنامه های دولت قرار گیرد. هدایت نقدینگی به سوی بازار سرمایه از ضرورت های کمک به رونق تولید در صنعت غذاست.

تصمیم گیری ها و ابلاغ تصمیات و بخشنامه های شتابزده و بدون اعلام قبلی از مهمترین عواملی است که هم به تولید و هم به صادرات ضربه می زند و منجر به عدم اطمینان سرمایه گذار و صادرکننده و عدم امنیت در فضای بازار می شود.

                                                                          

برای اینکه فعالان اقتصادی بتوانند نسبت به ورود به فضای کسب‌وکار و انجام سرمایه‌گذاری ترغیب شده و برای آن برنامه‌ریزی نمایند ثبات ارزی یکی از مسائل مهم و تعیین کننده است. بعلاوه عدم امکان پیش بینی وضعیت ارزی نیز میتواند امنیت سرمایه گذاران را تهدید کند. 

یکی از چالش های که فضای اقتصادی را دچار التهاب کرده جنگ روسیه و اوکراین است این رخداد تا چه میزان در کمبود کالاهای اساسی نقش داشته است؟ 

از شروع درگیری های روسیه و اوکراین، قیمت کالاهای اساسی در دنیا جهش قابل توجهی داشته  است.

اوکراین و روسیه از بزرگ‌ترین صادرکنندگان غلات دنیا، بویژه گندم هستند. جنگی که روسیه علیه اوکراین آغاز کرده است، امنیت غذایی جهان را به خطر می‌اندازد و بر شمار گرسنگان می‌افزاید. ایران نیز از عواقب آن در امان نخواهد ماند.

روسیه در سال ۲۰۲۱ بزرگترین صادرکننده گندم دنیا بوده است. 

اوکراین و روسیه در عین حال از صادرکنندگان بزرگ روغن آفتابگردان نیز هستند. در سال ۲۰۲۱ اوکراین اولین کشور صادرکننده این محصول در سراسر جهان بود و روسیه در رتبه دوم قرار داشت.

بر اساس پیش‌بینی‌های اولیه، این جنگ می‌تواند هشت تا ۱۳ میلیون نفر را خاورمیانه و آسیا و بخصوص در آفریقا به گرسنگی بکشاند. تخمین زده می شود که ادامه آشفتگی در بازار مواد غذایی بر اثر این جنگ، عده افرادی که دچار سوءتغذیه هستند را بین ۴،۲ تا ۶،۴ میلیون نفر در منطقه آسیا-اقیانوسیه افزایش می‌دهد. 

ایران نیز قطعا از پیامدهای این جنگ در امان نیست. در پی جنگ اوکراین قیمت محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی افزایش قابل ملاحظه ای داشته است و با توجه به چشم انداز تداوم جنگ و همچنین خشکسالی در کشور اتخاذ اقداماتی برای تامین امنیت غذایی مردم ضرورری به نظر می رسد.

 ایران به عنوان همسایه روسیه و وابسته به برخی محصولات کشاورزی تعیین‌کننده از هردو کشور، می توناند با معضل به خطر افتادن امنیت غذایی روبرو شود. به خصوص که گران‌تر شدن بی‌وقفه مواد غذایی در ایران بدون این جنگ هم سفره مردم را سال به سال کوچک‌تر کرده است.

طبق آمارهای رسمی تجارت خارجی ایران با روسیه و اوکراین در سال جاری حدود دو میلیارد دلار بوده است.

عمده واردات ایران از روسیه به محصولات غذایی و کالاهای اساسی اختصاص دارد. واردات ایران از روسیه شامل روغن دانه‌های آفتابگردان، اقلام نیمه صنعتی و مواد اولیه، چوب، کاغذ روزنامه و اقلام دارویی است.

ایران بیش از ۶۹۴ میلیون دلار گندم، ۷۲.۲ میلیون دلار ذرت، جو و دانه های سویا از روسیه وارد کرده است.  

البته می توانیم به تحریم روسیه از سوی اروپا به عنوان یک فرصت برای کشورمان تلقی کنیم. درهای بازار روسیه به روی ایران بازار شده است و باید از این فرصت بیشترین استفاده را کنیم.

متاسفانه برخی از سوءمدیریت‌ها باعث شد که برخی بازارهای خارجی را از دست بدهیم. باید منتظر باشیم با اتمام واردات مواد غذایی از اروپا به روسیه ما جایگزین آنها شویم.

البته با توجه به وضعیت سیاسی مثبتی که میان ایران و روسیه وجود دارد می‌توان امیدوار بود ضرر ایران از این جنگ اندکی کمتر باشد.

موضوع قاچاق و خروج کالاهای اساسی از کشور نیز علاوه بر بحث خشکسالی و بحران جنگ مزید بر علت شده و منجر به افزایش قیمت کالاهای اساسی در کشور شده است که قطعا تدابیر حساب شده تری از سوی دولت و نهادهای مسدول را جهت حفاظت از امنیت غذایی کشور را می طلبد.

در سالی که به نام دانش بنیان نامیده شده چطور میتوان در مسیر دانش بنیان کردن بخش کشاورزی با وجود بحران های موجود قدم برداشت؟ 

برای حمایت جدی از شرکت های دانش بنیان باید اولا شرایط دشوار مالیاتی را برای این شرکت ها تسهیل کنیم و قوانین دست و پاگیر و زمان بر صدورز مجوزها را برای این شرکت ها آسان کنیم.

در تامین مواد اولیه موردنیاز تا می توانیم شرایطی فراهم کنیم که بتوانند براحتی مواد مورد نیاز را تامین کنند.

در خرید ماشین آلات و دستگاههای موردنیاز و راه اندازی خطوط تولید برای این شرکت ها و کسانی که طرح ها و ایده های عملی با قابلیت اجرایی دارند تسهیلات ویژه فراهم کنیم.

 باید یک جنبش جدی در به کارگیری نخبگان و فارغ التحصیلان در حوزه های مختلف تولید و صنعت و بهره گیری از ایده ها و طرح های دانش بنیان در کشور شکل بگیرد.

اقتصاد کشور بیش از هر زمان دیگری به طرح ها و ایده های نو نیاز دارد. تحول در عرصه آموش و حرکت به سمت آموزش کاربردی که بتواند در عرصه صنعت و تولید ظهور عملی داشته باشد باید در دستور کار جدی قرار گیرد.

تحول در عرصه تولید دانش بنیان زیرساخت می خواهد. باید مسیری را که سالها فقط با دست انداز مواجه بوده هموار کنیم و نگاهی تازه ، کارشناسانه و عمل گرایانه به این عرصه بیندازیم. نگاهی کاملا متفاوت و با رویکرد صد در صد حمایتی.

برای اینکه بخش کشاورزی به حوزه دانش بنیان ورود کند باید فرصت رشد به ایده ها و خلاقیت ها در این بخش داده شود. از نوآوری ها و ایده های خلاقانه به طور جدی نه با حرف ببلکه به طور عملی حمایت کرد. باید به نخبگان و متخصصان و دانش پژوهانی که ایده ها و طرح های نو دارند اما سرمایه کافی و شرایط برای ظهور و اجرای این طرح ها را ندارند انگیزه، فرصت و تسهیلات بدهیم.

امروزه بخش بخش کشاورزی و فعالان این حوزه بیش از هر چیز به آموزش نیاز دارند. آموزشی که میتنی بر دانش و فناوری ها و دستاوردهای روز دنیا باشد و بعد از آموزش باید زمینه برای استفاده و پیاده سازی عملی دانش روز دنیا در عرصه تولید و صنعت فراهم شود.

ایجاد انگیزه کافی در بخش خصوصی و مشوق های لازم و رفع موانع و قانین دست و پاگیر و تسهیلات مناسب مالی برای تحقق عملی طرح ها و ایده های دانش بنیان در این بخش از ملزومات جهش اساسی در حوزه دانش بنیان شدن بخش کشاورزی است.

راهکار برون رفت از مشکلات موجود و تقویت توان تولیدی کشور را در چه می دانید؟

در شرایط حساس اقتصادی کشور که باید مسئله ارز به نحو بهینه ای مدیریت شود بهره برداری از حداکثر ظرفیت های تولیدات کشاورزی و جلوگیری از واردات غیرضروری کالاهایی که امکان تولید آن ها در کشور فراهم است، نقش کلیدی در مدیریت اقتصادی کشور ایفا می کند.

با توجه به اینکه کشور ما کشوری چهار فصل است و موقیت خوبی از لحاظ اقلیمی و جغرافیایی دارد از پتانسیل بالایی در تولید انواع محصولات کشاورزی برخوردار است که باید با اصلاح مناسب زیرساخت های کشاورزی و پاسخگویی به نیازهای کشاورزان از این پتانسیل بالا به نحو مطلوبی بهر برداری کرد.

حمایت از تولیدات داخلی موجب رونق بازار، رقابت سازنده، فعال شدن هر چه بیشتر چرخ صنعت، خودکفایی هر چه بیشتر کشور، ایجاد انگیزش سازنده در تولیدکنندگان و صنعتگران در ارائه کالا و خدمات بهتر، بهبود وضعیت اشتغال و کارآفرینی برای خیل عظیمی از جوانان و نیروهای تحصیلکرده کشورمان و در نهایت حمایت از کارگر ایرانی و بالطبع بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم خواهد شد.

تقویت و توسعه فرصت های سرمایه گذاری خارجی در شرایط حساس اقتصادی کشور از ضرورت های مهم برون رفت از بحران اقتصادی و از مولفه های تاثیر گذار رسیدن به اهداف توسعه پایدار است.

فرصت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری و بازسازی توان تولید در بخش‌های مختلف اقتصادی وجود دارد. سرمایه گذاری در بخش معادن و صنایع معدنی، انرژی های تجدید پذیر، محیط زیست، پتروشیمی، رونق صنایع کوچک و زودبازده، شرکت های دانش بنیان، گردشگری و حمل و نقل از جمله فرصت های پیش روست.

ایران می تواند با سرمایه گذاری در بخشهای جدید پتروشیمی و گاز و میعانات گازی با فرآوری بیشتر فرآورده های نفتی، سهم خود را از سود این بخش بیش از پیش کند.

حرکت به سمت تولید و توسعه محصولات دانش بنیان میتواند زمینه ساز خودکفایی و عدم وابستگی اقتصادی و حضور قدرتمند در بازارهای جهانی می باشد.

گفت و گو از : اعظم صفایی