آیا کشاورزان در معرض ابتلا به انواع سرطان قرار دارند؟ وچه نوعی از سرطان در بین آنها شیوع بیشتری دارد؟

کشاورزان از جمله افرادی هستند که معمولا در سنین میانسالی و سالمندی بوده و به دلیل ارتباط با عوامل خطرزای محیطی، بیشتر در معرض ابتلا به برخی از انواع سرطان قرار دارند. به طور نمونه سرطان‌های پوست در میان کشاورزان بیش از سایر مشاغل دیده می‌شود که دلیل آن فعالیت این عزیزان در معرض آفتاب مستقیم، در ساعات متمادی است.

کشاورزان معمولا از هیچ گونه پوششی در مقابل اشعه آفتاب استفاده نمی‌کنند، استفاده از کرم‌های ضدآفتاب در میان آنها مرسوم نیست و هزینه بالای این کرم‌ها باعث امتناع آنها از مصرف می‌شود. علاوه بر این معمولا استفاده از کلاه و عینک‌های محافظتی در بین این افراد مرسوم نیست.

چه اقدامات پیشگیرانه‌ای موثر است؟

توصیه می‌شود تا حد امکان ساعات کاری کشاورزان در ساعات اوج گرما و تابش شدید اشعه خورشید نباشد چرا که احتمال ابتلا به تومورهای پوستی در رویارویی با اشعه مستقیم آفتاب وجود دارد، درصورتیکه مجبور به فعالیت در این ساعات هستند، استفاده از پوشش مناسب( ضدآفتاب، عینک و کلاه) را فراموش نکنند.

آیا استفاده از کودهای شیمیایی خطر ابتلا به سرطان در میان کشاورزان را افزایش می‌دهد؟

ارتباط با کودهای شیمیایی، ریسک ابتلا به یک سری از سرطان‌ها را افزایش می‌دهد؛ اما کشاورزان معمولا در فضاهای بسته به صورت طولانی مدت با کودهای شیمیایی، ارتباط مستقیم ندارند و بیشتر کسانیکه در کارخانه‌های مواد شیمیایی کار می‌کنند و یا فروشندگان این محصولات در معرض ابتلا هستند و ریسک ابتلا به سرطان‌هایی نظیر مثانه در این افراد بالا‌تر از سایرین است.

یکی از نکاتی که کشاورزان باید در نظر داشته باشند، نحوه استفاده از کودهای شیمیایی است. این کودها ریسک ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهند اما ما به طور قطع نمی‌توانیم دنیا را از مصرف کودهای شیمیایی محروم کنیم؛ چرا که این کودها نیاز اصلی تولید محصولات گیاهی و غذایی در دنیا هستند و در تأمین غذای مردم جهان نقش مهمی دارند؛ در صورت نبود کودها، جهان با قحطی‌هایی مواجه می‌شود که افراد را پیش از ابتلا به سرطان به کام مرگ می‌کشاند.

چه توصیه‌ای در خصوص نحوه مصرف این کودها برای کشاورزان دارید؟

راهکار صحیح استفاده از کودهای شیمیایی، موضوع مهمی است که نباید از نظر دور داشت؛ متأسفانه ما با نوعی استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی مواجه هستیم که امکان ابتلا به سرطان را فراهم می‌سازد. کشاورزان به جای اینکه کودهای شیمیایی را با بیل به زیر درختان بریزند، کود را در آبی که به پای درختان می‌ریزند، مخلوط و استفاده می‌کنند. این موضوع باعث استفاده حجم بیش از اندازه‌ای از کود می‌شود که خطرات بسیار زیادی برای مصرف کنندگان میوه و سبزیجات دارد. بنابراین توصیه می‌شود که حتما آموزش‌های صحیح به کشاورزان در خصوص نحوه صحیح مصرف کودهای شیمیایی داده شود. این موضوع از وظایفی است که بر عهده نهادهای ذی‌ربط است تا هم در جهت محافظت از سلامت کشاورزان و هم مصرف کنندگان در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان گام بردارند.

آیا ذرات خاک و کودهای شیمیایی باعث ابتلا به سرطان ریه در کشاورزان می‌شود؟

تا کنون شواهدی مبنی بر اثرات سرطان‌زایی کودهای شیمیایی بر ریه گزارش نشده است؛ آلودگی‌های هوا با گرد و غبار به عنوان ریسک فاکتورسرطان شناخته نشده اما قادر به ایجاد انواع و اقسام بیماری‌‌های ریوی هستند. اگر کشاورزان در مناطقی کار کنند که در خاک آنجا موادی نظیر آزبست وجود داشته باشد امکان افزایش ریسک ابتلا به سرطان ریه وجود دارد.

سرطان‌های پوست با چه نشانه‌هایی تظاهر می‌کند؟

هر فرد با مشاهده ضایعه جدید پوستی در بدن خود و یا ضایعه پوستی که از قبل وجود داشته و تغییر سایز، شکل و رنگ داده است، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک با مشاهده ضایعه و اینکه آیا مشخصات بدخیمی دارد و یا خیر تصمیم به نمونه برداری و پاتولوژی می‌گیرد. تومورهای پوستی طیف گسترده و درمان‌های مخصوصی دارند که تشخیص زودرس آنها کمک بزرگی به درمان سریع و پیش آگاهی بیماری می‌کند. 

طب کار  تا چه میزان به تشخیص زودرس بیماری‌های کارگران و کارمندان کمک می‌کند؟

معاینات روتینی که در طب کار صورت می‌گیرد، اهمیت زیادی در پیشگیری و درمان بیماری‌ها بویژه سرطان دارد؛ قانون طب کار قانون موثری است که از جانب قانونگذار جهت حفظ و اهمیت سلامت کارگران و کارمندان لحاظ شده است . ولی واقعیت این است که گاهی معاینات طب کار برای کارگران، کارفرمایان و پزشکان عادی می‌شود. 

تقاضای ما این است که کشاورزان شخصا معاینات را جدی بگیرند و برای معالجه خود مراجعه کنند؛ چرا که اغلب کشاورزان ما جزء دسته‌ مزدبگیر هستند و به همین علت برای از دست ندادن شغل، مشکلات و بیماری را کتمان و مخفی می‌کنند در صورتیکه سلامتی مهمترین نعمت برای هر فردی است و نباید از آن غافل شد. بیماری خود به خود بهبود نمی‌یابد خصوصا این دست از بیماری‌ها که انکار و نپذیرفتن به وخامت آنها دامن زده و در بهترین حالت باعث افزایش هزینه‌های بیماری می‌شود.

گفتگو : اعظم صفایی