کشاورزی دانش بنیان در سایه حمایت‌های دولتی

امسال از طرف رهبر معظم انقلاب اسلامی، سال تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین نامیده شده است؛سالی که مسئولان را موظف ساخته در پاسخ به این نامگذاری، به سمت بهره‌وری هرچه بیشتر در زمینه دانش و فناوری روز در تمامی ارکان اقتصادی کشور به پیش روند.

کشاورزی در کشور ما همواره بواسطه برخورداری از آب و هوای چهار فصل، خاک حاصلخیز و منابع سرشار یکی از کلیدی ترین بخش‌های اقتصادی به شمار می‌آید، لیکن این بخش مهم اقتصادی و ارزآور آنچنان که باید نتوانسته چرخه اقتصادی کشور را به حرکت درآورد.
مشکلاتی در بخش تولید، فرآوری و توزیع محصولات کشاورزی وجود دارد که با بکارگیری دانش روز و فناوری‌های نوین، قابل حل است. از جمله این مشکلات می‌توان به عدم دسترسی به تجهیزات مدرن کشاورزی، عدم استفاده از ظرفیت نیروی نخبه و دانشگاهی در بخش‌های تولیدی، وجود دلالان کاذب در بخش توزیع و فروش محصولات کشاورزی اشاره کرد.
این درحالی است که فعالیت دانش‌بنیان در این حوزه می‌تواند بسیار سودآور و پربازده باشد. بر این اساس در سال‌های اخیر، شرکت‌های دانش‌بنیان بسیاری درحوزه کشاورزی فعال شده‌اند و درزمینه تولید بذر اصلاح‌شده، پروبیوتک و صنایع غذایی که ازجمله حوزه‌های مرتبط با کشاورزی است، فعالیت می‌کنند.
امروزه حرکت به سمت تولید دانش بنیان دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. محدودیت منابع و انرژی در آینده نه چندان دور دنیا و کشور ما را نیز دچار چالش خواهد کرد، بشریت چاره ای جز تمسک به دانش برای مواجهه با این چالش ها نخواهد داشت.
تولید دانش بنیان در حوزه کشاورزی نیاز به آماده سازی بستری مناسب دارد؛ در این بستر، کشاورز به عنوان حلقه اولیه زنجیره کشاورزی باید با دانش علمی و مدرن روز آشنایی پیدا کرده و تنها متکی به دانش بومی نباشد.
از آنجا که روش‌های تولید درکشاورزی ما سالهاست که سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده است، همیشه این دانش بومی بوده که در تولید نقش داشته و استفاده از دانش مدرن کمتر در جریان تولید اثرگذار بوده و به همین دلیل مشکلات بسیاری در این حوزه دیده می‌شود.
علاوه بر این یکی از دلایل مهمی که در عدم بکارگیری از فناوری‌های نوین نقش دارد، هزینه‌های بالای استفاده از تکنولوژی مدرن در کشاورزی است. کشاورزی که در تولید با مشکلات و موانع بیشماری روبروست، طبیعی است که تمایلی به فراگیری دانش مدرن را نداشته باشد، چرا که توان پرداخت این هزینه‌های گزاف را ندارد و به نظر می‌رسد، در این مسیر ارائه بسته‌های حمایتی از سوی مسئولان کمک کننده باشد.
تا کنون تعداد 29 استارتاپ در زمینه تامین نهاده‌ها فعالیت می‌کنند که 51 درصد از کل استارتاپ‌های حوزه کشاورزی را تشکیل می‌دهند. در زمینه تجهیزات کشاورزی نیز 7 استارتاپ فعالیت می‌کنند که شامل 12 درصد استارتاپ‌های حوزه کشاورزی است. 9 استارتاپ نیز در زمینه تسهیل و بهبود کشاورزی فعالیت می‌کنند که سهم 16 درصدی از کل استارتاپ‌های حوزه کشاورزی را دارند. بازارهای آنلاین نیز 12 استارتاپ را به خود اختصاص داده و سهم آن از کل استارتاپ‌های بخش کشاورزی 21 درصد است.
در بحث حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین وزارت جهاد کشاورزی چندی پیش لایحه حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین را به دولت ارائه کرد که بر طبق آن وزارت جهاد کشاورزی مکلف است با پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و حمایت از سرمایه گذاری شرکت های دانش بنیان در زمینه تولید فناوری های مرتبط با هوشمندسازی کشاورزی، کاهش و فرآوری ضایعات برای تأمین نهاده های دام و طیور (از جمله فرآوری سرشاخه های نیشکر)، تأمین نهال های رویشی حاصل از کشت بافت، تکمیل زنجیره ارزش آفت کش ها و حاصلخیزکننده ها، تغذیه تلفیقی، تولید بذر هیبرید و بذرهایی که در داخل کشور تولید نمی شوند، واکسن ها، ویتامین ها، آنزیم ها و داروهای دام و طیور، اصلاح نژادهای بومی، روش های نوین پرورش آبزیان، توسعه پرورش و فرآوری انواع جلبک، گلخانه ها و مزارع کشاورزی عمودی و شهری و ایجاد بازار خرید تضمین شده برای محصولات تولیدی آنها، زمینه کاهش میزان وابستگی کشور به اینگونه نهاده ها را فراهم آورد.
این لایحه در تاریخ سوم فروردین سال جاری به هیأت دولت ارائه شد، امید که با اجرای دقیق موارد آن بتوان حرکت مثبتی در جهت دانش بنیان کردن بخش کشاورزی برداشت و روزانه شاهد رشد و پیشرفت استارتاپ‌های بیشتری در این حوزه باشیم.
اعظم صفایی /کشاورزان پرس